СЕРІК ТОМАНОВ. ТАЛАУҒА ТҮСКЕН ЖҰРТЫМ БАР...

У

Нәлеті мынау нарықта,
Мен ішпеген у мен заһар қалып па?!
Соның бәрін өзегімнен өткіздім,
Зардаптары тимесін деп халыққа.

У сойқылы удың бәрін мен іштім,
Тауқыметпен тағдырым деп тоғыстым.
Қолқамды кеп қапқан удан қайтпадым,
Қолдағанын кім біледі не күштің.

Шинелінен шықтым демен Гогольдің,
Құрсағынан тудым таза елімнің.
Замананың запыранын жұтқаным,
Қалағаным тазалығын тегімнің.

Баукеңдер мен Шерхандардың көйлегін,
Киіп алып, кимеледім, сөйледім.
У мен зәрдің исін сезсе, зытады,
Тышқан аңдып тұштандаған кей бөрің.

Таңсық болмас тауқыметке таң қалу,
Қайманаға қиын бірақ аңғару.
Әлі талай ақынға азық болады-ау,
Құнанбайдың баласынан қалған У.

 

***

Талауға түскен жұртым бар,
Қанауға түскен құл сынды.
Сорлының сөзін кім тыңдар,
Сорасы көзден ыршулы. 

Көзінің жасы кеппеген,
Жұртым бар жалтақ, жасқаншақ.
Кетпеген тепкі өкпеден,
Шыққанмен қанша аттан сап. 

Құралған өңшең тобырдан,
Жұртым бар көнбіс, көшке ермес.
Еті өліп кеткен елім бар,
Езіліп жатсын - ескермес. 

Езілсін қанша өкшемен,
Талауға түссін тіпті әбден.
Құдайға үні жетпеген,
Құлындай даусы шыққанмен. 

Қойдан да қоңыр жұртым бар,
Қорадан шықпай қамалған.
Қойшының зарын кім тыңдар,
Қасқырға жыртқыш таланған. 

Шешілді шүкір- тұяқ бау,
Еркіндік бірақ жоққа есеп.
Бір қимыл керек сияқты-ау,
Мал болып мүлде кетпесек. 

 

ТЕРЕКТІҢ ШЕШІМІ

Мен – терекпiн, 
Тоналып тозған бүгiн. 
Күзi жеткен жайдары жаздан бұрын. 
Tipi өлiктей түнерiп тұрғанша бұл, 
Қопарыла құлайын қозғал, дiңiм! 

Қозғал, дiңiм, 
Қинама, құлат мені. 
Ұзынымнан түсейiн сұлап кері, 
Мазалауын қоймай тұр мына бiр жел, 
Бiтпеген бе, бәтшағар сынап тегі. 

Қозғал, дiңiм, 
Құлайын жаңқаланып, 
Күн кешкенше, құр бекер қаңқа бағып. 
Қарық болсын қысқы отын табылды деп, 
Қожайыным қолына балтаны алып. 

Қозғал, дiңiм, 
Қалған жоқ, таңданар түк, 
Қашанғы тұрам саған салмақ артып. 
Сүйретiліп құр сүлде күн кешкенше, 
Жалын болып лапылдап жанған артық! 

 

 ЭПИТАФИЯ 

(Құлпытастағы жазу)


Шаруа едім тірліктің көшіне ерген,
Таусап таттым жердегі несібемнен.
Көп жыл болды мәңгілік ұйқыдамын,
Топырағым бұйырды осы жерден.

Ата-бабам, бауырым, туысым да,
Осы жерде: төбенің қуысында.
Алып кеткен өзімнің ештеңем жоқ,
Топырақ тек қалғаны уысымда.

Бір кісідей шайқап ем тірлігімде,
Жалған дүние жалт етпей тұрды кімде?!
Адамдарға айқайды салар едім,
Амалым жоқ қайтейін, білдіруге.

Ей, тірілер!
Өмір жоқ өлім барда.
Тілегім сол:соқпасын жолың жарға,
Қу тірліктің бағасын білгің келсе,
Көз қырыңды салып қой қорымдарға.

Ей, тірілер!
Құлақ ас өлілерге,
Есептесер қу тірлік сенімен де,
Ажал бір күн аптығып жетіп келсе,
Жарты қарыс жер қалмас шегінерге.

 

* * *

Ләйлі барда өмірде қайғы да бар, 
Сағыныш бар, аңсау бар-бай мұралар. 
Жалтақтау бар жолына сүйгеніңнің, 
Жетер ме деп жаныма жайлы хабар.

Мәжнүні бар өмірдің мұңы да бар, 
мұңы бар жан қалайша тыным алар. 
Тыным алып жүргенмен күні бойы, 
Оңашада көз жасын сығып алар.

Ләйлі-қайғы болмаса жүрегіңде, 
Мәжнүн-мұң да болмайды бұл өмірде. 
Мұңсыз,қамсыз күн кешкен адамдардың, 
Түлкі жорта бастайды түнегінде.

 

АРЫЛМАС МҰҢЫМ БАР МЕНІҢ

 

Арылмас мұңым бар менің
Жанарға жасымды ірікпен.
Аштықтан қырылған елдің,
Сүйегін басып жүріппін.

 

Аттасам аңғал ниетпен,
Ауырлар мұңым батпандай.
Көмусіз қалған сүйектер,
Күтірлеп сынып жатқандай.

 

Ешкімді қостатпан көр деп,
Дала бұл – Қабір жайланған.
Сүйемдей бос жатқан жер жоқ,
Сүйекпен жабылмай қалған.

 

Аруаққа қараған жанмын,
Мен деме сатқын албастың.
Сыртқы елге дала-бабамның
Сүйегін бастыра алмаспын.

 

Кешір сен, асылды бассам,
Киелі шаңырақ – төрім.
Ешкімді басындырмаспын,
Алашым – аруақты елім!


ТҮС НЕМЕСЕ «ЖЕЛТОҚСАН ҚҰБЫЖЫҒЫ»

 

«Тұлпар» көрдім түсімде;
Басы-есек әлгінің,
Тұрқы-тұлпар пішінде,
Есек құсап ақырып,

Жылқыларға азу тісін батырып,
Ойран салып жүрді үйірдің ішінде.

 

Тұлпар құсап тұяқты,
Топтап-топтап тастайды,
Басы есек сияқты болғанменен,
Салпаңдатып құлақты.
Жылқыларды кәдімгідей жасқайды.

 

Есек деуге келмейді,
Тұлпар боп та мандымас.
Кісінесе, жөн мейлі,
Есек құсап ақырады әлгі бас.

 

«Қамбар ата-аяулым!
Қалыпсың-ау сорға анық
»
Дедім-дағы қорланып,
Құрығымды қолға алып,
Айқай салып ояндым.



ЖЫРЫМ МЕНІҢ ЖҮЙРІГІМ....


Әбзелдерін әзірлеп таққан асыл,
Жалын сүзіп, жырымды баптағасын.
Шарт түйдім де құйрығын, қоя бердім,
Қаратып халық тұрған жаққа басын.

 

Жырым менің, жанардан жас парлатып,
Заула жолдың құм-шаңын аспанға атып.
Көзі шығып көлдердің шарасынан
Таулар тынып, қалсын бір тастар қатып.

Заула жырым, жер шарын айнала шап,
Тұяқтарың талмасын ойған ошақ.
Жетерінді сеземін жүректерге
Орта жолда ор құшып жайрамасаң.

Заула жырым, тоқтамай үш ілгері,
Жарты жолда қалмасын күшің кеміп.
Жаралы жүректерге дем беріп өт
Ортайып қалсын қайғы ішіндегі.

 

Жүйткі, жырым-жүйрігім, желқанатым,
Жеткіз, жылдам жыраққа кең дала атын.
Қазақтың қиыры кең даласында
Ақын барын жер жайлы толғанатын.

 

Заула жырым, белдерден батыл асқын,
Сен үшін мен жанымның отын аштым.
Тек жетіп жығылғайсың жүректерге
Балтасына жолықпай Батыраштың.